HAVA ARAÇLARINI LAZERLE TACİZ OLAYLARI ARTIYOR

Uçuşlar için kritik safha olan iniş, yaklaşma veya kalkış aşamasında uçaklara lazer işaretçilerin kasıtlı tutulmasında son yıllarda endişe verici artış görülüyor.

Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) Gönüllü Hava Trafik Hizmetleri (ATM) Olay Raporlama (EVAIR) sistemi aracılığıyla toplanan
verilerde bu tehdidin Avrupa çapında genişlediğini ve yayıldığını ifade edildi.

SHGM, ‘2020 yılı Emniyet Olayları Yıllık Değerlendirme’  bülteninde Türkiye’de 2018 yılında uçaklara yönelik 22 lazer işaretçilerinin tutulması olayı raporlanmışken, 2019 yılında olaylarda yüzde 89,91’lik bir artışla 42 olay raporlandı.

Yasalara göre, uçak ve helikopter gibi hava araçlarına lazer tutarak uçuşu riske atan kişiler, hapis ve para cezası ile cezalandırılıyor.

Lazerin etkileri
Lazerlerin potansiyel olarak tehlikeli görsel etkileri genellikle sadece gece boyunca görülebilir. Lazerler, 400-700nm görsel spektrumu kapsayan dalga uzunluklarına sahip
yoğun, tutarlı bir yönlü ışık demeti üretir.
Lazerin yanlış kullanımı sonucunda uçaklara tutulması durumlarında gözde yaralanmaların yanı sıra aşağıdaki olumsuz etkiler gerçekleşebilir;
Dikkat dağıtması: Beklenmedik bir lazer (veya başka bir parlak ışık) gece saatlerindeki kalkış veya yaklaşma / iniş sırasında bir pilotun dikkatini
dağıtabilmektedir.
Göz kamaşması ve görmede bozulma: Lazer ışığının yoğunluğu gece görüşünü bozabilmektedir.
Geçici körlük: Bu durum parlak bir kamera flaşına bakıldığında yaşananlara benzer, yaralanma olmaz, ancak görme alanının bir kısmı geçici olarak
etkileyebilmektedir.

Lazerin olumsuz etkileri gece saatlerinin yanısıra lazerin yoğunluğu, rengi, mesafesi, açısı, uçağın hızı ve maruz kalma süresine bağlı olarak artabilmektedir.

Lazer Işınlarının Zararlı Etkilerinden Korunmasına İlişkin Talimat gereğince açık havada lazer gösterisi yapacak işletmelerin SHGM’ne başvuru yapılması gerekmektedir.

Havayollarına ve hava seyrüsefer hizmet sağlayıcılara lazer tutulması durumunda personelin alması gereken önlemler şöyle:
-Mümkünse lazer ışınından uzak durulmalı, lazere bakarak ışık kaynağını
bulmaya çalışılmamalı,
-Gözleri korunmalı ve lazerin etkilerini azaltmak için “güneşlikler” in
kullanılabileceğini göz önünde bulundurulmalı,
-Kornea aşınma olasılığını azaltmak için gözleri ovmaktan kaçınılmalı,
-Daha fazla aydınlatma etkisini en aza indirmek için kokpit / TWR ışıklarını
açmanın uygulanabilirliği düşünülmeli,
– Pilotlar tarafından olası pas geçme durumları düşünülmeli,
– Lazere maruz kalan pilot tarafından ATC ünitesine bilgi verilmeli
– Kontrolör tarafından ilgili birimlere bilgi verilmeli, gerektiği durumlarda
iniş/kalkış trafiklerinde kısıtlamaya gidilmeli,
-Pilot ve/veya hava trafik kontrolörü tarafından olayın araştırılmak üzere doğru
bir şekilde raporlandığından emin olunmalı,